Terug naar media overzicht
maandag 14 april 2008 door Joyce Muilenburg

Niet denken maar voelen

Niet denken maar voelen 
door Joyce Muilenburg . 
maandag 14 april 2008 artikel balans PZC

Normaal gesproken lees je je als verslaggever in, alvorens je 
op pad gaat. Bij dit verhaal ging het anders. Dit is een ervaringsverslag. Over een haptonomiesessie bij Ida Smit-Van Es, psychosociale hulpverlener van het Zeeuws Kollektief voor Haptonomie.

Om elf uur hebben we afgesproken, maar ik ben wat later. Kwestie van te veel willen in te weinig tijd. Verontschuldigend stap ik binnen. Ida Smit, die mij het begrip haptonomie gaat laten ervaren, zegt er niet veel over. Geen beschuldiging, geen oordeel. 
Als ze het al vervelend vindt, laat ze het niet merken- We gaan direct naar haar werkkamer, waar de kachel brandt. Gezellige inrichting, al staat het behandelbed (waar het allemaal gaat gebeuren) toch behoorlijk overheersend te wezen. Daar moet ik straks gaan liggen, denk ik meteen. Gelukkig heeft Ida van tevoren gezegd dat je haptonomie ondergaat in ondergoed. 
Kon ik dus rekening mee houden. Fris gewassen, ingesmeerd met bodylotion en mijn beste ondergoed uit de la gehaald. 
Denken, denken, denken. Aanpassen, rekening houden met iedere situatie. Dus ook met het feit dat je nagenoeg naakt bij een hulpverlener op een behandelbed gaat liggen en hoe je je daar op voorbereidt. En hiermee zijn we meteen bij de kern van haptonomie. 
Liggend op mijn buik, met Ida op een kruk naast me, begint de sessie. Ik krijg uitleg over de westerse cultuur waarin we ons veel leren aanpassen. Als baby hebben we nog geen enkel aanpassingsvermogen, maar als we rond onze eerste verjaardag ongegeneerd ons eten uitspugen, omdat we het niet lekker vinden, worden we daar op gecorrigeerd. Zo gaat het verder. Op school leren we netjes op een stoel te zitten. 
In de pubertijd dragen we onmogelijk zittende schoenen, omdat die nu eenmaal zo 'in' zijn. Later passen we ons aan in een baan, relatie, enzovoorts. Ida vertelt het allemaal rustig, zonder veel omhaal. Vanuit buikpositie probeer ik af en toe oogcontact te maken. 
Wel zo vriendelijk, toch? Maar na een tijdje betrap ik me er op dat ik daar mee gestopt ben. Ida voelt toch wel dat ik luister. Gek, dat je dat zo snel oppakt. 
Net als ik dieper en langer wil gaan nadenken over mijn eigen aanpassingsgedrag in het dagelijks leven, vertelt Ida dat aanpassen vaak de enige keuze lijkt. En dat we daardoor onze eigen gevoelens uit de weg gaan of wegdrukken, waardoor we op den duur niet meer weten wat we zelf willen. 
Ze legt daarbij uit dat haptonomie ons leert welke eigen mogelijkheden we hebben om hier anders mee om te gaan. 
Dan is het tijd voor praktijk. Ida raakt mij aan. Met de handen (koud!) duwt ze links en rechts in mijn zij. Ik krimp ineen, maar zeg niets. Het zal er wel bij horen en beleefd wacht ik af wat er verder gaat gebeuren. 
Ze vraagt wat ik van die aanraking vind en aarzelend geef ik toe dat het niet zo fijn was. Grenzen aangeven, bij je gevoel blijven. Verzet je je tegen iets onprettigs, dan voel je dat het veel energie vergt. Een test, dus. 
Tjonge, ik had dus gewoon mogen zeggen dat het niet fijn was! We praten er kort over. Hoe ik er anders mee om zou kunnen gaan. 
Dan legt Ida een hand op mijn onderrug. Ik krijg de opdracht bewust die hand te voelen. Ze vraagt of ik ook wil voelen dat er aan die hand een arm zit. Tweede hand op onderrug. Zelfde procedure. 
Ik raak vertrouwd met die handen. En als ze even later dezelfde vervelende handeling van duwen in mijn zij herhaalt, voelt het ineens niet meer oncomfortabel. Ik ken de handen, ik voel me er goed bij en het is oké dat ze me zo aanraakt. Merkwaardig, dat in zo'n korte tijd vertrouwen gewekt kan worden. 
Om zeker te weten dat ik dit toch echt zelf teweeg heb gebracht, (gezonde achterdocht kan geen kwaad) draaien we de boel weer om. Ida vraagt mij om het gevoel terug te halen van de eerste aanraking. 
Het is even lastig om dat weer op te pakken, maar als me dat lukt, krimpt mijn lijf inderdaad weer ineen als ze in mij zij pakt. We herhalen nog eenmaal de oefening waarin ik bewust de hand en arm voel, om met een goed gevoel de sessie te eindigen. 
Dat 'spelen' met gevoelens is verwarrend. Ik zit vol vragen. Wil het rationeel begrijpen. Maar Ida verzoekt dat even niet te doen. Haptonomie is vooral ervaren. 
In één bezoek kun je er nog nauwelijks iets mee. Het is een proces van ontdekken waar je zelf in moet groeien. 
Buiten, het is tien over half twaalf, lijkt de wereld er ineens anders uit te zien. 
Rustiger. In de auto terug naar huis, voel ik me zelfs een beetje loom. Waarom? Zoveel is er toch niet gebeurd? Althans, dat denk ik. Nee, niet denken, nu alleen maar ervaren. 
Nog een tijdje echoot de haptonomiesessie na, als een heerlijke vakantie, die je graag wilt vasthouden.